Efficiëntie, time management… We zijn met zijn allen redelijk obsessief bezig met één ding: focussen.

We willen beter, sneller en soepeler functioneren en afleiding kunnen we daar niet bij gebruiken. Focus is de norm om problemen op te lossen en je doelen te bereiken.

Toch is een constante gerichte aandacht niet iets waar we naar moeten streven. Dat zegt coach, therapeut en psychiatrisch onderzoeker Srini Pallay, die werkt voor de Harvard Medical School en Harvard Business School.

Door alleen te focussen raken de écht belangrijke dingen op de achtergrond. Beslissingen nemen wordt moeilijk, je vervreemdt van jezelf en anderen, en emotionele uitputting ligt op de loer. Deze boodschap werkt Pillay uit zijn boek Minder focus; meer effect, dat vanaf deze week te koop is in Nederland. Minder focussen zorgt volgens de auteur voor meer creativiteit, succes en plezier in je leven.

Een typisch voorbeeld gaf de expert eerder tegenover Business Insider. Zo klinkt innoveren voor de meeste mensen oppervlakkig gezien als iets positiefs: wie wil immers niet groeien als mens? Wie kijkt er niet op tegen mensen met briljante ideeën? En wil zou zich niet óóit willen scharen bij de selecte club van ondernemers zoals wijlen Steve Jobs?

Ons brein daarentegen, denkt daar heel anders over.

"Mensen hebben een natuurlijke weerstand tegen innoveren, omdat het voor een dosis onzekerheid en risico zorgt", stelt Pillay. Niet gek dus dat we volgens verschillende Engelstalige onderzoeken het woord 'creativiteit' onbewust koppelen aan woorden als 'braken' en 'doodsangsten'.

Geen garantie voor de toekomst

Om de risico's van innovatie te managen, grijpen we al snel naar oude ervaringen en data om ons mogelijke succes in te schatten. Jammer, want volgens Pillay kan denken aan 'mogelijkheden' in plaats van 'waarschijnlijkheden' voor veel betere resultaten zorgen.

Het is een beetje dubbel. Kijk naar je vorige ervaringen en lijkt alles logisch en veilig, maar het zorgt niet direct voor innovatie. Aan de andere kant kun je het verleden niet helemaal negeren. Zoals Steve Jobs ook al zei: "You can't connect the dots looking forward; you can only connect them looking backward."

Dat wetende, wat is dán een goede navigator? Volgens de hoogleraar die naar eigen zeggen hart (spiritualiteit) en hoofd combineert, is het antwoord je brein.

"Door onze mindset te richten van 'waarschijnlijkheid' op 'mogelijkheid' zetten we de navigatie van de hersenen aan", legt Pillay uit. "We analyseren iedere nieuwe vondst en maken kleine veranderingen terwijl we leren."

Deze open blik om telkens te blijven veranderen, noemt Pillay ook wel 'tinkering'. Vrije Nederlandse vertaling: prutsen/oplappen/knutselen. Wanneer je in 'tinkering modus' gaat, zet je het zoeklicht van je brein eigenlijk uit. Juist door te ontfocussen krijg je meer creativiteit, aldus Pillay.

Je dromen najagen zonder terug te vallen op je verleden lijkt doodeng. Toch heeft je lichaam daar verschillende oplossingen voor, zo vertelt de expert. "Volgens onderzoek werken natuurlijke pijnstillers die op dat moment vrijkomen in je brein kalmerend. Je hersenen maken nieuwe verbindingen en boosten de productie van dopamine. Dankzij deze neurotransmitter ga je je automatisch ook comfortabeler voelen bij het inslaan van een nieuwe weg."

Tinkeren, dus

Pillay stelt voor om het tinkerproces te starten door in jezelf te praten. Begin simpelweg door jezelf te vertellen dat je zal slagen wanneer je deze techniek gebruikt om je doelen te bereiken. Volgens onderzoek helpt het met jezelf in gesprek gaan bij het verminderen van stress en creatieve blokkades.

Je wordt dus effectiever door innoveren onderdeel van je dag te maken. Hoe? Door tijd vrij te maken voor dagdromen, heel bewust de aandacht ín je lichaam leggen in plaats van bij de vijf zintuigen. Dit heet ook wel positive constructive daydreaming (PCD), een vorm van bewustzijn/onderbewustzijn die veel effectiever is dan toevallig dagdromen om creativiteit aan te jagen.

PCD haalt volgens Pillay oude herinneringen op, maakt nieuwe connecties, vormt nieuwe ideeën en zet zelfs de 'crystal ball'-functie in je brein aan waardoor je de toekomst beter voor ogen hebt. Mocht je van plan zijn om vanmiddag een uurtje te mijmeren, dan doe je er volgens onderzoek goed aan om tegelijkertijd een rustige activiteit te doen zoals in de tuin werken of breien.

En zo noemt Pillay in zijn nieuwe boek nog talloze, praktische manieren om meer balans in je leven te krijgen. Volgens hem is tinkering "niet blind hopen op een onproductief proces, maar een reis waar je brein aan deel wil nemen". Minder focus voor meer effect dus.

Ook volgens schrijver Alex Soojung-kim Pang is je gedachten de vrije loop laten de meest productieve vorm van tijdsbesteding. In dit artikel geeft hij vijf tips om méér voor elkaar te krijgen door minder te werken.